Jeżeli granica między gruntami sąsiednimi staje się sporna, zachodzi potrzeba ich rozgraniczenia. Postępowanie o rozgraniczenie uregulowane jest w ustawie z 17 maja 1989 r. prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. Nr 30, poz. 163 z późn. zm.). Składa się ono z dwóch etapów. Najpierw przeprowadza się postępowanie administracyjne na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu. Postępowanie prowadzi wójt danej gminy (lub burmistrz, prezydent). Na tym etapie niezbędne czynności wykonuje upoważniony geodeta (władza miernicza). Jeżeli zainteresowani właściciele zawrą ugodę albo wójt (burmistrz, prezydent) wyda w tej sprawie decyzję, postępowanie kończy się. Decyzję o rozgraniczeniu wydaje się tylko wtedy, gdy istnieją pewne dowody, co do przebiegu granicy (np. plany, znaki, ślady graniczne), albo jeśli strony złożą w tej materii zgodne oświadczenia.

 

Jeśli strony nie zawarły ugody albo brak jest przesłanek do wydania decyzji lub ewentualnie strona nie zgadza się z podjętą decyzją, wójt przekazuje sprawę do sadu.

 

Dokonując rozgraniczenia sąd (zgodnie z art. 153 Kodeksu Cywilnego) kieruje się następującymi kryteriami:

1) stanem prawnym (stwierdza jej przebieg według tytułu prawnego potwierdzającego jej ustanowienie np. umowy w formie aktu notarialnego),

2) jeżeli stanu prawnego nie da się ustalić, granicę ustala się według ostatniego spokojnego stanu posiadania,

3) sąd ustala granicę z uwzględnieniem wszelkich okoliczności – w tym przypadku może przyznać jednemu z właścicieli odpowiednią dopłatę pieniężną.

Sąd jest upoważniony do zastosowania kolejnego kryterium rozgraniczenia dopiero wtedy, gdy brak jest danych do zastosowania kryterium poprzedniego.